Midwinter Break
‘Na zestien jaar verrast de Noord-Ierse Bernard MacLaverty met een hoogtepunt in zijn oeuvre.’ — **** De Volkskrant
Winner of Novel of the Year at the Irish Book Awards 2017
‘This is a quietly brilliant novel, which makes for essential reading at any stage of life’ —The Guardian
Gerry en Stella Gillmore, een stel op leeftijd uit Schotland, hebben een lang weekend Amsterdam geboekt. Om er zogezegd even uit te breken, dingen te bezichtigen, nieuwe energie op te doen. Voor Stella staat er echter meer op het spel. Misschien moet ze een rigoureuze stap zetten. Met een verborgen agenda stapt ze het vliegtuig in.
Gerry, een gepensioneerde architect met uitgesproken meningen, leeft steeds meer in zijn eigen wereld. Stella maakt zich zorgen over hun relatie en ergert zich in toenemende mate aan zijn leefstijl en de minachtende wijze waarop hij haar becommentarieert als het gaat om haar geloof. Tijdens het verblijf in Amsterdam moet duidelijk worden of er nog toekomst is voor hun beiden. Gebeurtenissen uit het verleden blijken diepe sporen te hebben getrokken.
Bernard MacLaverty is een Noord-Ierse schrijver die sinds 1975 in Schotland woont. MacLaverty is een meesterverteller die zich kenmerkt door rake, invoelende, observaties van het menselijk handelen. Het gewone waar hij over schrijft is nooit gewoon.
Midwinter Break is zijn vijfde roman. Veertig jaar na het verschijnen van zijn eerste boek en zestien jaar na zijn laatste roman laat Maclaverty opnieuw zien waarom hij gerekend wordt tot een van de grootste levende Ierse schrijvers.
Inmiddels is bekend geworden dat Midwinter Break ook verfilmd gaat worden; John Crowley (bekend van o.a. Brooklyn) tekent voor de regie.De VolkskrantRecensie door Hans BoumanREVIEW
Met Midwinter Break stelt MacLaverty prangende levensvragen
Fictie
Bernard MacLaverty
Midwinter Break
****
Hans Bouman
Na zestien jaar verrast de Noord-Ierse Bernard MacLaverty met een hoogtepunt in zijn oeuvre. Via het verhaal van een ouder echtpaar stelt de schrijver prangende levensvragen.
Hoewel hij bekend is geworden met een boek over het IRA-geweld tijdens de Noord-Ierse Troubles (Cal, 1983), kenmerken de meeste romans en korte verhalen van Bernard MacLaverty zich door alledaagsheid. Hij is de meester van het subtiele gebaar en zijn werk is doortrokken van een sfeer van berusting. Berusting in het onbegrip van de medemens, in de absurditeit van het leven, in het menselijk onvermogen richting en zin aan het bestaan te geven.
Erg productief is MacLaverty, inmiddels 74, nooit geweest. Zijn voorlaatste roman, The Anatomy School, verscheen in 2001. Nu verrast MacLaverty met een hoogtepunt in zijn oeuvre: Midwinter Break.
Hierin vertelt hij het verhaal van een ouder echtpaar, de gepensioneerde architect Gerry en de gepensioneerde lerares Stella, die zich in januari een korte vakantie naar Amsterdam permitteren. Terwijl ze hun bezoekjes brengen aan Begijnhof, Rijksmuseum, Anne Frankhuis en natuurlijk de Wallen, schetst MacLaverty via kleine gebeurtenissen het verhaal van een huwelijk, van twee persoonlijkheden die in de loop der jaren zowel met elkaar zijn verstrengeld als uit elkaar zijn gegroeid.
Hoewel er nauwelijks sprake is van warmte tussen de twee, heeft hun wederzijdse vertrouwdheid iets aandoenlijks en bij vlagen humoristisch. Het dagelijkse klaaguurtje over hun talrijke kwaaltjes bijvoorbeeld: Ailment Hour. En de afgezaagde grappen waarmee Gerry zijn vrouw al veertig jaar probeert te verrassen.
Terloopsheid
Typerend voor MacLaverty's vertelwijze is dat onschuldig lijkende observaties in al hun terloopsheid toch betekenisvol blijken. Bijvoorbeeld wanneer Gerry in zijn Amsterdamse hotelkamer een glas taxfree gekochte Jameson inschenkt en bedenkt dat dit een 'katholieke' whiskey is, want afkomstig uit de Ierse republiek in tegenstelling tot Bushmills, die in Noord-Ierland wordt vervaardigd.
We leren dat Gerry en Stella - net als MacLaverty en zijn vrouw - katholieke Noord-Ieren zijn die vanwege het sektarische geweld in de jaren zeventig van Belfast naar Schotland zijn verhuisd. Als de twee in Amsterdam een Ierse kroeg bezoeken, roept een van de liedjes die de liveband speelt bij Gerry herinneringen op aan de dag dat een onsympathieke protestantse politieman hem kwam vertellen dat zijn vrouw een ongeluk had gehad.
Dat 'ongeluk' bleek een kogel te zijn, die de zwangere Stella en haar kind ternauwernood overleefden en die aanleiding was voor de vlucht naar Schotland. Stella bidt nog altijd uit dankbaarheid voor de goede afloop. Bij Gerry heeft het geloof allang plaatsgemaakt voor cynisme. Hij drinkt om de dag door te komen.
(…)
Naarmate MacLaverty ons dieper in de zielen van zijn personages laat kijken, wordt duidelijk dat de dreigende cesuur tussen Gerry en Stella niet die is van twee echtelieden tussen wie het vuur allang is uitgedoofd. Het verschil ligt dieper, spiritueler.
(…)
Midwinter Break stelt prangende vragen over leven en het ontvluchten ervan. Dit leidt tot een afwisselend bitterzoete en bijtende leeservaring.